- Post Date 2021-08-08 12:10:17
कृष्ण प्रजापति
ख्वपय् खास यानाः नवदुर्गाया देवगण परम्परा प्यंगु मूल परिवारं चले यानाच्वंगु परम्परा खः । ख्वपया बनमाला जाति वा गथुतय्सं प्यंगु मू थाय् च्वंपिं मिले जुयाः थ्व ज्या परापूर्व कालंनिसें चले यानाच्वंगु खः । थ्व प्यथि पाः काइपिं धइगु क्वाथण्डौ पाः थन वनदुर्गाया उत्पत्ति जूगु तायेकी । अनं लिपा इनाः पाः गन इनाय् अर्थात् गणेद्यःया देगः आः नं बिराजमान दु । उगु थासय् च्वंपिं गथुतय्सं थ्व पाः काइ । स्वंगूगु पाः धइगु त्वछेँ पाः थुपिं खास यानाः न्हापाया जोर्चा आःया चोर्चाय् च्वंपिं बनमालातय्गु पाः वइगु ई खः । नापं झोरबही लागाय् च्वंपिं बनमालातय्गु पाः वइगुयात ख्वपय् झरौ पाः धाइ । थथे क्वाथण्डौ पाः, इनाः पाः त्वछेँ पाः व झरौ पाः मध्ये थुगुसी इनाः पाः लानाच्वंगु ई खः । पाः न्ह्याम्हेसिगु लासां अन च्वंपिं छम्ह छम्ह नायः ल्ययाः वा थकालीं धाःथें थ्व देवगण परम्परा न्ह्यानाच्वंगु खः । उकि मध्ये नं थकाली ज्याथम्हेसित मू नायः ल्यया तःगु दइ । मू नायः मूख्य जुइ ।
नायःया खँय् बंशाणुगत जुइगु व दँय् दसं पालंपाः नायः वा पाः काइम्ह नयाः दइगु कारणं उकि आः तकं छुं विवाद वःगु मदुनि । तर गथामुगः चह्रे प्यन्हुनिसें च्यान्हु न्ह्य दँय् दसं नकीं छम्ह ल्यायेमाःगुलिं थ्व नकिं सुयात ल्ययेगु धइगु खँय् धाःसा नवदुर्गाया द्यःछेँय् च्वनाः द्यः दलय् स्वयेगु परम्परा दु । द्यः दल धइगु न्हापानिसें सु नायः नकीं जुल ? सु सु द्यः गण जुल व सुयात छु छु पाः लानाच्वंगु दु धइगु रेकर्ड वा अभिलेख खः । थ्व परम्परा आः तकं तुते जूगु मदुनि । थुकियात धलः पौ नं धाः । दछिया छपौ थप जुजुं वनीगु कारणं नं थुकियात धलः पौ वा सूची धायेगु यानातःगु खः । थ्व बंशाबली थें हे महत्वं जाःगु चीज खः । सु द्यः सुयात पाः कायेगु वा बियेगु धइगु खँय् निराकरण मजुल धाःसा थ्व बंशाबली वा द्यः दलय् स्वया समस्याया समाधान याइ । थ्व सकलें देवगणयात मान्य जुयाच्वनी ।
महाद्यःया उत्पत्ति जुइगु धयातःगु दिं अर्थात् गथामुगः चह्रेनिसें दछि यंकं यायेमाःगु फुक्कं ज्याखं उम्ह नकींया आदेश कथं जुइ । नेवाः समाज मिसा प्रधान धायेथें थ्व नवदुर्गा द्यः गणय् नं नकीं प्रधान जुइ । नायः व नकिं नापं ख्वाःपाः दइपिं झिंस्वम्ह, बाजं खलःयापिं स्वम्ह, सिफ्वद्यः महालक्ष्मी, खमू क्वबिइपिं प्वमिचा निम्ह व भण्डारी छम्ह नापं यानाः मुक्कं देवगण धायेबलय् नीन्याम्ह दइ । थ्व नीन्याम्ह हे दँय् दसं हिलाबुला जुइ । वा पाः हिलेगु परम्परा दु । प्यंगुलिं कवःयापिंत थ्व नीन्याम्ह मनू प्यदँय् छक्वः तयार याना तयेमाःगु अवस्था वइ । तर मेपिं जुइपिं मन्त धाःसा द्यः न्यायेगु वा द्यः मियेगु धकाः पाः न्याये मियेगु नं चलन दु । थ्व नं मान्य हे जुल । छगू छगू त्वाःयात प्यदँय् छक्वः ला थ्व पाः वइगु हे जुल । थ्व सामान्य अवस्था जुल । तर झिंगुम्ह द्यः गण दइगु थ्व नवदुर्गाया द्यः गणय् छेँ वा बुँ वा स्थायी सम्पत्ति थें बंशानुगण रुपं वनाच्वंगु द्यः गण परम्पराय् आः छुं भचा मछिं मचाः जूगु कारणं बिवाद ब्वलनाच्वंगु दु ।
नामाकरण यायेगु दिं वा नां छुयेगु दिं धयातःगु दिनय् वा गथामुगः चह्रे प्यन्हु निसें च्यान्हु न्ह्यःया बिहिवाः वा आइतवाः कुन्हु भिं दिं लाकाः फुक्कं देवगण मुनाः नां छुइ । थ्व राणाकालय् कौशिटोशाखानां जागिरय् थमौति, बधुवा, घटुवा वा खोसुवा याइथें हे खः । थ्व सुनानं बिरोध याये खनीगु चीज मखु । रोलक्रम अनुसार बिवादरहित धंगं हे द्यः दलय् स्वया जुइ । थुगुसी ७ गते बिहिवाः, १४ गते बिहिवाः व २१ गते बिहिवाः तकं थ्व ज्या याये मफयाच्वंगु कारणं नकिं बिवाद समाधान याये मफयावंगु खः । थ्व थः दाजु किजा दथुइ मेल मजूगु कारणं जूवंगु समस्या खः । नागपुखू त्वछेँ त्वाःया दुर्गादासया खलकं व क्वाथण्डौया स्वम्ह दाजुकिजाया दथुइ पाः वनीगु खँय् बेमेल सुरु जुइवं थ्व समस्या झन् झन् तच्व जुयाः सतकय् खने दयावःगु खः । दिं छुयेबलय् हे थ्वँ थुयेत पसुका बियाः निमन्त्रण यायेत वनेगु चलन दु । थुगुसी अज्याःगु छुं नं ज्या याये मखंकं नकी विवाद सुरु जूगु खः । परम्परागत नियमाबलीयात त्वताः प्रमुख जिल्ला अधिकारीया शरण काः वनेगु थेंज्याःगु गल्ती याये धूंकूगु कारणं नं थ्व समस्या वःगु खः । नेवाः नखः चखः व धर्म संस्कृतिया बारे पटक्क हे ज्ञान मदुपिंपाखें राय, सल्लाह व निर्णय कायेगु पाय्छि मजूगु खँयात मान्यता बियाः गोला प्रथां नकीं ल्ययेगु ज्या २०६६ सालय् जूगु खः । थ्व हे खं आः कँ पिना कँ सःगु खः । न्हापा देवगण गुथि व जात्रा ब्यवस्थापन समिति यानाः निगू संस्थां ज्या यानाच्वंगु खः । आः आधिकारित संस्था कथं सिडियो कार्यालय् दर्ता यानाः श्री नवदुर्गा देवगण जात्रा तथा मन्दिर ब्यवस्थापन समिति दत ।
स्वदँ स्वदँया कार्यकाल दयेका ज्या यानाच्वंगु थ्व देवगण गुथिपाखें नं थुगुसी निक्यौल याये मफया वन । नवदुर्गा देवगणलिसें सम्वन्धित थ्व छगू जक आधिकारिक संस्थां हे ज्या याये मफया वनेवं धाःसा ५२ लाख कोष दुगु थ्व संस्था नं छगू ल्याखं निरिह हे जूवन । जिविसं बिउगु १५ लाख, भक्तपुर उद्योग वाणिज्य संघं बिउगु ५ लाख, भक्तजनतय्गु १६ लाख आः सुरक्षित दु । खःमेया लागिं वयाच्वंगु दां अलग्ग हे दु । थज्याःगु संस्थां छुं समाधानया उपाय याये मफुगु कारणं नकीं विवाद ज्यंके मफुत । २०५४ सालं हरिगोबिन्द बनमालां थः मांम्हेसित नकींपाखें लिकयाः जिम्मेवारी हे हिलाबुला याःगु खः । च्वय् धयाथें थ्व बिक्री वितरण नं जुइगु पद खः । तर प्यंगू मूल परिवारं उखें थुखें मवनीगु थ्व परम्पराय् प्यम्ह प्यम्ह ल्याखं आः झिंनिम्ह मूल खलः दये धुंकूगु कारणं झिंनिदँय् छक्वः जक पाः वइ । थ्व कथं हे २०५४ सालं लिपा २०६६ सालय् थःपिंत पाः वयेमाःगुलि अथे पाः त्याग याये धुंकूपिसं दावी यायेवं सिडियोपाखे गोला प्रथा याना पाः क्वछित । हरिगोबिन्द व जयमलया थथे गोला प्रथा तःगु इलय् लक्ष्मणलालया पाः न्यानातःगु व जयमलयात सर्वसदां चले यायेत आदेश बियातःगु खनेदत ।
दलय् दुसा थःपिंत पाः छाय् मदइ धइगु शेरबहादुर व जयमल्लया विवादं बिकुलक्ष्मीयात नकीं ल्ययेगु खँय् बिवाद ब्वलंगु खः । आः वया थ्व सिडियो, वडा कार्यालय व स्थानीय त्वाःया समस्या कथं खने दयाच्वंगु दु । ९ वडा कार्यालयय् बारम्बार मिटिंग च्वनाः समस्याया समाधान यायेत स्वत नं छुं मजुइवं आः थ्व अदालतय् थ्यंगु दु । थ्व मुद्दा पुनरावेदन अदालतय् बिचाराधिन अवस्थाय् दयेकं दयेकं नकीं माःगु कारणं झन् तनाव सुरु जुल । वंगु गथामुगः चह्रेकुन्हु ला न्हिनय् अन अय् धुसी पिहां वा छंत मस्यासें त्वते हे मखु, छंत स्याना जि जेल वनेगु धइकथं दुने द्यः गण च्वनाः पाः ब्वः कायेत छानबिन जुयाच्वंगु इलय् द्यःछेँया पिने ल्हाः तया तया ल्वापू जूगु दु । थ्व छगू संस्कृतिइ वःगु बिकृति हे जूवन । वास्तवय् नकीं ल्यये मफुत धाःसां नकिंया ज्या महाकाली व बाराही जूम्हेसियां यायेगु व उमिसं याये मफुत धाःसा जक देवगण सकलें मिले जुया यायेगु चलन दुगु जुयाच्वन ।
लक्ष्मणलालया पाः न्यानातःगु वा जयमल्लयात सर्वसदां चले याकेत निर्णय यानातःगु खँय् असन्तोष खडा जुइवं हे विवाद सुरु जूगु खनेदु । थ्व समस्याया समाधान यायेत परम्परा छु गथे दु धइगु नं सीकेमाः । परम्परा कथं तः थाइम्हेसित दक्कलय् च्वय् तयाः खिं धाइम्हेसित वयां क्वँय् तयाः व भैरब जुइम्हेसित स्वंगूगु थासय् तयाः जा तना नकेमाःगु जुयाच्वन । जा तायेगु ज्या महाकाली व बाराहीं जक याइ । भैरबं आगं छायेगु द्यः छायेगु वा बौ बियेगु ज्या याइ । अचार कुमारी जूम्हेसियां तये यंकी । न्हिनय् प्याखं क्यनीगु इलय् बाराही जूम्ह दुम्ह व कुमारी जूम्ह सिम्ह जुयेगु परम्परा थें दुने प्याखं हुले न्ह्यः यायेमाःगु जा नकेगु व थीथी चीज तयेकेगु परम्परा नं नकीं दुसा नकीया आदेश कथं नकिं मदुसा महाकाली व बाराहीया आदेश कथं व उमिसं याये मफया धाःसा जक देवगण सकले मिले जुयाः यायेगु धइगु खँ दुुगुलिं नकिं बिवादया कारणं फुक्कं जात्रा दीगु धाःसा खनेमदु ।
...
All Comments.......
Please Login/Register To Comments