- Post Date 2021-11-16 07:54:19
कृष्ण प्रजापति
परापूर्व कालय् सु मनू बल्लाइ, वं राज्य याइ । छगू इलय् लिगलिग कोटय् ब्वाँय् वनाः पहाडया च्वकाय् न्हापां झण्डा तिइफुम्ह ल्याय्म्ह उगु कोटया जुजु जुइगु प्रथा तकं दुगु खः । अथेंतुं थीथी मुलुकय् नं बल्लाम्ह शासक जुइगु चलन दुगु खः । विश्व इतिहासं थ्व क्यनाच्वंगु दु । लिपा वना गुम्ह मनू अप्वः बुद्धिमान, चतुर व सहासी जुइ, उम्ह मनू शासकया रुपय् खने दयेक वल । थौं नेपाःया इतिहासयात दुवाला स्वयेगु खत धाःसां उकथं राज्य विस्तार जूगु व राज्य सञ्चालन जुया वनाच्वंगु खनेदु । छम्ह सहासी जूगु ल्याखं जुजुयात बन्धनय् तयाः राणा प्रधानमन्त्री जंगबहादुर राणां शासक जुयाः श्री ३ पद थः थःम्हेसियां ग्रहण यानाः राज यानाच्वन । चन्द्र शमशेर नं अज्याःम्ह शासक जूगु ल्याखं स्वीदँ तक थः यत्थें शासन चले यानाच्वन । पंचायती ब्यवस्थां स्वीदँ थःगु अस्तित्व कायम यानाच्वन । थ्व ल्याखं स्वयेबलय् १०४ दँ ताःहाकूगु राणा शासन ब्यवस्था, स्वीदँ ताःहाकूगु निर्दलीय तानाशाही पंचायती ब्यवस्था व आः वया देसय् समाजवादउन्मुख धयाच्वंगु प्रजातान्त्रिक, गणतान्त्रिक व संघीय ब्यवस्थाय् नं जनतां मखु कि शासकतय्सं हालीमुहाली यानाच्वंगु दु ।
राज्य सञ्चालनया निंतिं मू स्वंगू चीज ब्यवस्थापिका, कार्यपालिका व न्यायपालिका आवश्यक जुइ । उपिं थवं थवय् स्वतन्त्र व छगुलिं मेगुयात छुं हस्तक्षेप मजुइ कथं स्थापना जुयाच्वंगु दइ । तर थौंकन्हय् अथे जूगु मदु । थन गब्लें ब्यवस्थापिकां कार्यपालिकाय् तप्यंक हस्तक्षेप यानाच्वनी । गब्लें कार्यपालिकां ब्यवस्थापिकायात हस्तक्षेप यानाच्वनी । अझ स्वंगूगु अंग कथं निष्पक्ष न्याय बिइगु संस्था न्यायपालिकां तकं ब्यवस्थापिकाय् थथे याः, अथे याः धकाः परामादेश बियाः सरकार पतन यायेगु तकं चलन झीथाय् सुरु जूगु दु । थ्व ल्याखं छगू स्वतन्त्र निकायं छगुलिं मेगुयात चेक एण्ड ब्यालेन्स याइगु संस्था धाःसां तप्यंक हस्तक्षेप जुया वयाच्वंगु झीसं सिउ । थ्वहे कारणं थः दुने कमजोर खने दयावःगु दु । प्रधानन्यायाधीस चोलेन्द्र शमशेर जबरां थः मनू मन्त्रीपरिषदय् नियुक्त याकूगु खँयात ब्यापक बिरोध जुइवं नियुक्ति जूगु निन्हु लिपा राजीनामा यायेमाःगु खं नं थ्व ई छगू निकायं मेगु स्वतन्त्र निकाययात वा छगू अंगं मेगु अंगयात हस्तक्षेप याःगु प्रमाणित जूवंगु दु । थ्व राज्य सञ्चालनय् खनेदुगु कमजारी खः ।
प्रधानन्यायधीस थेंज्याःम्ह संवैधानिक अंगया प्रमुखपाखें कार्यपालिकाय् तप्यंक हस्तक्षेप जूगु सकसिनं महसुस यानाहःगु दु । उकिं नं आः वयाः प्रधानन्यायाधीसयात छानविन यायेगु निंतिं स्वंगु अन्तर्राष्टिय स्तरया मानव अधिकारवादी संघ संस्थातय्सं माग यानाच्वंगु दु । थ्व धइगु नेपाःया निंतिं छगू ल्याखं लज्यास्पद घटना जूवंगु दु । देसय् एमसीसी पास याकाः राज्यया कानून स्वयां संयुक्त राज्य अमेरिकाया कानून हावी यायेगु कुटील चाल म्हिताच्वंगु इलय् न्यायधीस थेंज्याःपिं निष्पक्ष च्वनेमाःपिं मनूत बिवादय् कुहां वःगु कारणं थन राज्य सञ्चालनय् कमजोरी खनेदुगु स्पष्ट जूगु दु । उलि जक मखु कि थः सरकारय् च्वना नं न्यायपालिकायात सन्तुलनय् तयेमफुगु देउवा सरकारया मेगु कमजोरी खः । राणा कालय् हुकुमी शासन चलेजूगु कारणं राणा प्रधानमन्त्रीया म्हुतूं छु पिज्वल व हे कानून जुयाबी । पंचायती काल नं पंच व जुजुया राज जूगु कारणं छुं छपुचः तत्वतय्सं छु यात व हे साकार जूवन । तर थौं प्रजातान्त्रिक ब्यवस्था दु । स्वतन्त्र न्यायपालिका दु । अथे जुया नं थन स्वतन्त्रताया अनुभूति धाःसा याये खनाच्वंगु मदुनि ।
जनता शिक्षित मजूतले, पूँजीवादी बिकृतियात प्रचार याना वनेगु लँ मस्वयेकं थन वास्तविक आर्थिक व राजनीतिक स्वतन्त्रता कायम जुइमखु । खाली थन ला बिदेशी हस्तक्षेप अप्वइगु ज्या जकं जुयाच्वंगु दु । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा लगायत गठबन्धन सरकारया आपालं पार्टीत एमसीसी हुबहु पारित यायेगु पक्षय् दु । गुकिं दीर्घकालीन असर लाइगु इमिसं स्यू । तर ताः ईनिसें विदेशीया गुलाम जुइगु अनुभव दुपिं व विदेशी सहयोगया भरय् देय् चले यायेत स्वइपिं सत्ताय् प्यपुनाच्वंगु कारणं आत्मनिर्भर जुया मखु कि परमुखापेक्षी जुया झी सखाप जुइत स्वयाच्वनागु दु । मेपिसं ल्हाः लिकया बिल धायेवं झी गन थ्यंक कुतु वनेफु धइगु खँ उमिसं बिचाः याये हथाय् जुइधुंकूगु दु । तर थ्व इलय् शासक दलतय्गु बुद्धि वयेफुगु मदुनि । गब्ले बुद्धि वइ, अब्ले तसकं लिपा लायेधुंकीगु खँय् झीसं ध्यान तयेमाः ।
विश्व बैंक, एशियाली विकास बैंक थेंज्याःगु अन्तर्राष्टिय संघ संस्थां तप्यंक ध्यबा बियाः राजनीतिक चाल म्हितेगु पूँजीवादी कासा थन सुरु जूगु दु । झी उकि फसे जुयाच्वनागु दु । धायेत्यनागु खँ एमसीसीया धारणा हयाः अमेरिकी साम्राज्यवाद व भारतीय बिस्तारवादं नेपाः जक मखु कि विश्वया आपालं देसय् थःपिसं धयाथें तयेत स्वयाच्वंगु दु । पूँजीवादी राष्टया थ्व दिब्यस्वस्नयात नष्ट यायेगु निंतिं नं सारा सर्वहारा वर्गं उकिया बिरोधय् सः थ्वयेकेमाःगु अवस्था वःगु दु । एमसीसीया बिरोध मयाइपिं सुं नं ब्यक्ति देशभक्त जुइफइमखु । देशयात बचे यायेगु निंतिं नं झी एमसीसीपाखें सतर्क जुइमाःगु अवस्था वःगु दु । छुं छगू थासय् थथे याये, अथे याये धका योजना दयेकाः उकिं देय्यात पतन यायेगु अमेरिकी साम्राज्यवाद व भारतीय बिस्तारवादया चाल जुइफु । उकिं नं नेपाःयात थौं आत्मनिर्भर यानाः पिनेया हस्तक्षेपं बचे यायेगु निंतिं एसीसी परियोजना नापं थीथी कथंया अन्तर्राष्टिय संघ संस्थातपाखें होशियार जुइमाःगु दु ।
सरकारया भरय् जक ज्या यायेत स्वयेगु खःसा थन जनतायात लखय् मिखा कंकेगु ज्या यायेफु । उकिं नेपाली जनतायात सचेत व संगठित यायेगु ज्याय् राजनीतिक पार्टीत न्ह्यचिलेमाःगु दु । सदां पार्टीया लिउलिउ जक जुइपिंत सचेत जुइत ग्वाकेमाःगु दु । छु यायेगु इलय् जनताया अधिकार सुनिश्चित जुइ धइगु चिन्तन मनन् यानाः इलय् सतर्क जुइफत धाःसा सुं दुष्मनपाखें झीत स्यंकेगु, द्धंकेगु व मभिंकेगु ज्या याये फइमखु । यदि नेपाली जनता सचेत मजुल धाःसा कार्यपालिका, ब्यवस्थापिका व आः विवादित जुयाच्वंगु न्यायपालिकापाखें न्ह्याब्लें थ्व देय्यात स्यंकेगु ज्या जुयाच्वनी । अले राज्य कमजोर जुयावनी । पिनं हस्तक्षेप यायेत स्वइगु नं थज्याःगु इलय् खः । राज्ययात सवल यायेत जनता सचेत व संगठित जुयाः विदेशी परियोजनापाखें झी गुलि नोक्सानी भोगे यायेमाली धइगु खँय् सचेत जुयाच्वनेगु आवश्यक जू ।
...
All Comments.......
Please Login/Register To Comments